Vệ sinh & bảo trì điện mặt trời: bao lâu một lần, tự làm hay thuê?

Tóm tắt nhanh: Bụi bẩn có thể làm giảm 2–4% sản lượng (thậm chí 10–20% khi có phân chim, lá cây, công trình bụi). Vệ sinh 2–4 lần/năm là hợp lý với hầu hết mái nhà; kèm kiểm tra an toàn – rò rỉ – siết kẹp mỗi 6–12 tháng. Nếu mái dốc/cao hoặc khó tiếp cận, nên thuê dịch vụ.

1) Vì sao phải vệ sinh?

Soiling (bụi, phấn hoa, khói xe, muối biển, phân chim) chắn ánh sáng → giảm kWh.
Bẩn cục bộ → hot‑spot (điểm nóng) → giảm tuổi thọ, có thể nứt cell/kính.
Nước mưa không đủ: mưa chỉ rửa bụi mịn, không rửa sạch lớp dầu, muối biển, nhựa cây.

Lợi ích thường thấy sau vệ sinh: tăng 2–4% sản lượng; môi trường bụi/biển có thể tăng >5–10%.

2) Bao lâu vệ sinh một lần?

Môi trường mái	Gợi ý tần suất vệ sinh	Ghi chú
Đô thị nội khu, ít bụi	2 lần/năm	Đầu mùa mưa & cuối mùa khô
Mặt tiền đường lớn/khu công nghiệp	3–4 lần/năm	Nhiều bụi muội, bám dầu
Gần biển	3–4 lần/năm	Muối biển + gió → kết tinh, nên rửa nước ngọt
Nhiều cây, chim (lá/rêu)	3–4 lần/năm	Kiểm tra phân chim, tắc thoát nước
Trang trại/ công trình đang xây	Hàng tháng/quý	Bụi xi măng, cát → bám dày nhanh

Nếu nhìn thấy vệt mờ/đốm bẩn khi đứng dưới đất vẫn thấy rõ, nên vệ sinh ngay, không chờ đến lịch.

3) 7 dấu hiệu cần vệ sinh/bảo trì ngay

Sản lượng tụt dốc bất thường trên app.
Thấy mảng tối/đốm trắng trên bề mặt tấm.
Bọt rêu ở viền, tắc lỗ thoát nước.
Phân chim bết cứng.
Mùi ẩm mốc trong tủ điện/inverter.
Cáp trầy xước, kẹp dây bung.
Vệt thấm nước quanh bulông xuyên mái.

4) Tự vệ sinh trong 15 phút/tấm (an toàn là số 1)

Chuẩn bị

Giày chống trượt, dây an toàn/lan can, găng tay, 2 người làm.
Nước sạch (tốt nhất là nước mềm/khử khoáng), bình phun hoặc vòi áp lực nhẹ, chổi lông mềm, gạt nước cao su, khăn microfiber.

Bước‑bước

Chọn sáng sớm/chiều mát; tắt AC/DC isolator (theo hướng dẫn hãng).
Không đổ nước lạnh lên tấm đang quá nóng.
Phun nước ướt đều bề mặt; không đứng lên tấm.
Dùng chổi mềm quét nhẹ theo một hướng; tập trung chỗ bẩn cứng.
Phun tráng lại → gạt nước để không đọng vệt.
Lau khô khung viền, mở lỗ thoát nước nếu tắc.
Quan sát nhanh jack MC4, dây, kẹp, bulông khung; siết nhẹ nếu lỏng.
Bật lại hệ, kiểm tra app sau 5–10 phút.

Tuyệt đối không làm

Vòi áp lực cao sát bề mặt; bàn chà cứng; hoá chất tẩy/xà phòng mặn.
Vệ sinh lúc gió mạnh/mưa; đi dép ướt; đi lại trên tấm.
Dùng nước mặn hoặc nước giếng còn cặn (đọng muối/canxi tạo vệt).

5) Bảo trì định kỳ (6–12 tháng/lần)

Checklist 20 điểm

Mái & chống thấm: kiểm tra keo, ron, lỗ xuyên mái, vệt ố.
Giá đỡ: bulông/kẹp siết lực; thanh ray thẳng; khoảng lùi mép mái.
Cáp DC/AC: vỏ bọc, kẹp dây, máng cáp; không để cọ xát cạnh sắc.
Đầu nối MC4: khô ráo, không cháy xém; click chặt.
Tiếp địa: dây đồng, mối kẹp sạch; điện trở đất trong ngưỡng thiết kế.
Inverter: khe tản nhiệt sạch bụi; bản ghi lỗi; quạt chạy êm.
Thông số: điện áp/chùm (Voc), dòng ngắn mạch (Isc) nếu có dụng cụ; so với ngày lắp.
Ảnh/biên bản: chụp trước–sau, lưu log cho mỗi lần bảo trì.

6) Tự làm hay thuê? (so sánh nhanh)

Tiêu chí	Tự làm	Thuê dịch vụ
Chi phí	Thấp	Cao hơn, tính theo kWp/khu vực
Thời gian	Tốn công, nhất là mái rộng	Nhanh (đầy đủ dụng cụ)
An toàn	Rủi ro khi mái cao/dốc	Có đồ bảo hộ, quy trình
Chất lượng	Phụ thuộc dụng cụ/kinh nghiệm	Ổn định, có bảo hành công việc
Bảo trì kèm theo	Thường bỏ sót	Có checklist siết kẹp, kiểm dây, chụp ảnh

Gợi ý: Nếu mái > 2 tầng, dốc, trơn, gần đường lớn/biển → nên thuê. Nhà mái thấp, dễ tiếp cận → có thể tự làm theo bước ở trên.

7) Sau vệ sinh, đo hiệu quả thế nào?

Dùng app inverter xem kWh/kWp/ngày trước và sau 7–14 ngày (so sánh cùng điều kiện nắng nếu có).
Theo dõi chỉ số PR hoặc biểu đồ theo giờ: đường cong mượt hơn, đỉnh cao hơn là dấu hiệu tốt.
Ghi lại bằng ảnh màn hình để lần sau đối chiếu.

(Tuỳ chọn) Bạn có thể mở máy tính hoàn vốn và giữ nguyên kWh/tháng hiện tại để xem payback trước/sau khi sản lượng tăng nhẹ.

8) FAQ nhanh

Mưa có rửa sạch được không?
Chỉ rửa bụi mịn; dầu/nhựa cây/phân chim không sạch.

Dùng xà phòng được không?
Không khuyến khích. Nếu cần, dùng xà phòng pH trung tính pha loãng, tráng thật kỹ.

Vệ sinh khi đang nắng gắt được không?
Không. Dễ sốc nhiệt làm nứt kính.

Có cần tắt inverter không?
Có. Làm theo hướng dẫn của hãng/đơn vị lắp đặt (ngắt DC/AC isolator).

Robot vệ sinh có nên mua?
Chỉ hợp mái phẳng, ít gió; vẫn cần kiểm tra dây/kẹp thủ công.

9) Lịch gợi ý theo năm (in ra dán tủ điện)

Tháng 1–2: vệ sinh, bảo trì đầu mùa khô.
Tháng 5–6: vệ sinh, mở lỗ thoát nước trước mùa mưa đỉnh điểm.
Tháng 9–10: vệ sinh sau mưa, kiểm tra rêu/lá.
Tháng 12: bảo trì tổng thể + sao lưu ảnh/log.

CTA

Bạn muốn checklist PDF và lịch nhắc vệ sinh theo khu vực? Để lại email/Zalo. Nếu cần dịch vụ vệ sinh chuyên nghiệp, chúng tôi sẽ khảo sát ảnh mái và báo giá trong ngày (an toàn, không làm hư mái, có biên bản trước–sau).