Bảng sự cố thường gặp & cách xử lý

MC4 nóng • String lệch áp • Inverter báo lỗi (x, y, z)

Mục tiêu: giúp chẩn đoán nhanh, xử lý đúng – an toàn là ưu tiên số 1.
Dành cho hệ mái nhà/hộ dân và cả SME/xưởng quy mô vừa.

0) Nguyên tắc an toàn trước khi đụng vào hệ

• Cắt nguồn AC (CB/mccb của inverter) và ngắt DC (DC switch/combiner).

• Chờ 5–10 phút cho tụ xả; kiểm tra bằng đồng hồ đo điện áp trước khi thao tác.

• Dùng PPE: găng cách điện, kính, giày; thang/dây an toàn khi làm trên mái.

• Không hàn/đấu tạm bằng băng keo; không trộn đầu nối khác hãng; không đo cách điện/megger nếu chưa được huấn luyện.

1) MC4 nóng (nóng bất thường, ngả màu, mùi khét)

Dấu hiệu nhận biết

• Nhiệt độ tại đầu nối cao hơn dây/ môi trường >10–15°C (dùng camera nhiệt hoặc tay chạm thấy rất nóng).

• Có màu nâu/đen, chảy nhựa, mùi khét; app báo mất sản lượng vào giờ nắng cao.

Nguyên nhân gốc

• Ép cosse sai lực hoặc dùng kìm bấm không chuẩn → tiếp xúc kém, điện trở nối cao.

• Trộn lẫn đầu nối khác hãng/mã (male–female không tương thích 100%).

• Nước/xâm thực muối bụi vào chỗ nối; nứt gioăng.

• Dòng vượt định mức do song song nhiều chuỗi hoặc thiết kế sai cỡ dây (4/6 mm²).

Cách xử lý

1. Cách ly DC & AC, kiểm tra toàn bộ các cặp MC4 cùng chuỗi.

2. Cắt bỏ – thay mới cả cặp (male & female) bằng đầu chính hãng đúng mã; bấm cosse bằng kìm chuẩn, kéo thử pull-test.

3. Kiểm tra cỡ dây và route dây (tránh gập gãy, xiết cứng, không để ngập nước).

4. Chạy tải vào giờ nắng, soi nhiệt lại – điểm nối không được nóng hơn dây xung quanh >5–10°C.

Phòng ngừa

• Chuẩn hóa một dòng MC4 xuyên suốt dự án; lưu sổ bấm cosse (mã đầu nối, lực bấm, người thực hiện).

• Đặt vòng chống nước (drip loop), dùng hộp nối IP65+; kiểm tra nhiệt đầu nối sau 1–2 tuần vận hành.

2) String lệch áp (một chuỗi yếu hơn hẳn)

Dấu hiệu nhận biết

• Trên inverter, một MPPT có V/I/P thấp bất thường so với MPPT khác.

• Voc các chuỗi lệch >3–5% (đo ở điều kiện nhiệt độ tương tự).

• Sản lượng bên mái Đông/Tây không giống thiết kế.

Nguyên nhân gốc

• Sai số lượng tấm trong chuỗi (ví dụ một string 11 tấm, string kia 10 tấm).

• Bóng che cục bộ (ăng-ten, téc nước, cây), bẩn cục bộ.

• Trộn model/công suất tấm pin khác nhau; tấm pin hỏng by-pass diode.

• Đấu nhầm cực, đầu nối lỏng/oxy hóa làm tụt áp.

Cách kiểm tra nhanh (15–30 phút)

1. Đếm tấm từng string; đối chiếu sơ đồ string map.

2. Đo Voc/ISC từng string (trời mát, an toàn) – sai số chấp nhận: Voc ±3%, Isc ±5–10%.

3. Quan sát bóng che theo khung 9–11h và 14–16h; lau thử 1–2 tấm bẩn để so sánh.

4. Nếu có, chạy I-V Curve/so sánh đồ thị từng string.

Cách xử lý

• Cân lại số tấm/chuỗi, tách Đông–Tây về 2 MPPT khác nhau.

• Thay tấm hỏng/diode lỗi; siết – thay đầu nối nghi ngờ.

• Vệ sinh, gom các tấm bị bóng che về cùng một string hoặc dùng optimizer ở vị trí che nặng.

Ghi nhớ

• Voc phụ thuộc nhiệt độ (giảm ~0,3–0,4%/°C khi nóng lên). Khi so sánh Voc, cố gắng đo cùng thời điểm/điều kiện.

3) Inverter báo lỗi – cách đọc & xử lý theo nhóm lỗi

Mỗi hãng đặt tên/mã khác nhau, nhưng nhóm lỗi thường giống nhau. Dưới đây là cách làm nhanh để không “loay hoay”.

3.1 Lỗi lưới điện (AC)

• Quá/ thấp áp lưới (OV/UV), quá/ thấp tần số (OF/UF):
  Nguyên nhân: lưới dao động, dây AC nhỏ/xa, đầu cosse lỏng, trung tính kém.
  Xử lý: đo VAC/Hz lúc lỗi; siết lại cosse, kiểm kích thước dây/đường đi; liên hệ điện lực nếu lưới vượt ngưỡng.

• Mất pha/đảo pha (3 pha): kiểm tra thứ tự pha, mối nối; sửa sơ đồ pha đúng chuẩn.

3.2 Lỗi cách điện/ rò rỉ (DC-to-ground)

• Insulation low / Riso low / Ground fault / Leakage current:
  Nguyên nhân: nước vào hộp nối/MC4, cáp DC cọ xước, tấm pin nứt kính.
  Xử lý: cô lập theo string (ngắt từng string xem lỗi mất ở đâu); kiểm tra hộp nối, thay MC4 hở, thay đoạn cáp/tấm lỗi; phơi khô, vệ sinh.
  Lưu ý: đo cách điện/megger chỉ dành cho người đã được huấn luyện.

3.3 Lỗi quá áp DC / sai thiết kế string

• PV overvoltage / DC over-V:
  Nguyên nhân: quá số tấm/chuỗi, trời lạnh Voc tăng, vượt Vdc-max của inverter.
  Xử lý: giảm số tấm/chuỗi; chia lại string phù hợp Vdc-max và dải MPPT.

3.4 Lỗi hồ quang – AFCI

• Arc-fault / AFCI tripping:
  Nguyên nhân: đầu nối lỏng, cáp gãy, điểm nối bị oxy hóa.
  Xử lý: soi nhiệt – rà toàn tuyến; thay mới điểm nghi ngờ; đi dây lại; cập nhật FW nếu nhà sản xuất khuyến nghị; reset và theo dõi.

3.5 Lỗi nhiệt độ/ công suất

• Over-temp / Derating:
  Nguyên nhân: inverter đặt chỗ bí gió/nắng rọi, bụi bẩn, tản nhiệt kẹt.
  Xử lý: làm mát – vệ sinh – che nắng; đảm bảo khoảng hở >= khuyến nghị; nếu vẫn nóng, xem lại công suất lắp đặt so với môi trường.

3.6 Lỗi phần cứng/relay/khởi tạo

• Relay check fail / HW error / Start-up fail:
  Nguyên nhân: rơ-le nội bộ, FW, hoặc lưới bất thường.
  Xử lý: tắt/bật theo trình tự AC→DC; cập nhật FW; nếu lặp lại → gọi bảo hành.

3.7 Lỗi giao tiếp/đo đếm

• Meter/CT offline, RS485/Wi-Fi mất kết nối:
  Xử lý: kiểm tra hướng CT, dây A/B RS485, nguồn cho công tơ; cài lại Wi-Fi/4G; cố định anten.

4) Quy trình chẩn đoán nhanh (20–30 phút)

1. Đọc log trên app/inverter: thời điểm – mã lỗi – MPPT/String nào.

2. Quan sát bằng mắt: đầu nối, dây bị cọ, hộp nối ẩm, dấu cháy.

3. Soi nhiệt: các đầu MC4, cầu chì combiner, tủ AC/DC, thân inverter.

4. So sánh MPPT (V/I/P) → đo Voc/Isc các string bất thường.

5. Khoanh vùng & thay thế bộ phận lỗi → test lại vào giờ nắng cao.

6. Ghi chép vào sổ O&M (mục 6 ở dưới) để truy vết.

5) Bộ dụng cụ nên có khi xử lý sự cố

• Đồng hồ đo TRMS (CAT III/IV 1000 V), kìm dòng AC/DC, camera nhiệt.

• Kìm bấm cosse chuẩn MC4, cosse & đầu nối chính hãng; dao tuốt dây.

• Mũi vít – cờ lê lực/torque, nhãn đánh dấu, keo chống tia UV.

• PPE: găng cách điện, kính, giày, dây/dây đai an toàn khi làm mái.

• (Cho kỹ thuật viên được huấn luyện) Megger đo cách điện.

6) Mẫu biểu ghi chép O&M (gợi ý)

• Ngày/giờ – Thời tiết – Nhiệt độ môi trường.

• Mã lỗi – MPPT/String – Giá trị V/I/P – Ảnh chụp màn hình/app.

• Hạng mục xử lý (thay MC4, siết cosse, đổi string…) – Người thực hiện.

• Kết quả kiểm tra lại (nhiệt/điện áp/dòng) – Ký xác nhận.

7) Câu hỏi thường gặp

MC4 có cần bôi mỡ dẫn điện không?
Không. Chỉ dùng đầu nối đúng hãng – đúng mã, bấm cosse chuẩn và khóa đủ ren; mỡ không giải quyết vấn đề tiếp xúc kém do bấm sai.

Lệch áp 1–2 tấm có sao không?
Nếu khác số lượng tấm giữa các string chung MPPT, MPPT sẽ kéo theo string yếu, mất sản lượng đáng kể. Luôn bằng số tấm cho các string cùng MPPT.

Inverter cảnh báo AFCI nhưng không thấy nóng chỗ nào?
Có thể điểm hồ quang thoáng qua hoặc nhiễu. Vẫn phải rà toàn tuyến, siết/đổi đầu nối nghi ngờ, cập nhật FW; nếu tái diễn → liên hệ hãng.

Có nên trộn tấm pin khác model trong cùng string?
Không nên. Khác Isc/Voc làm mismatch, giảm công suất; nếu bắt buộc, ghép vào string riêng/MPPT riêng.

8) Tổng kết nhanh (để dán trong phòng kỹ thuật)

• MC4 nóng → thay cặp đầu nối chính hãng + bấm chuẩn; kiểm tra lại nhiệt.

• String lệch áp → đếm tấm, đo Voc/Isc, sửa bóng che/lỗi kết nối.

• Lỗi inverter → phân loại lưới / cách điện / DC-overV / AFCI / nhiệt / relay / giao tiếp; xử đúng nhóm, ghi chép & theo dõi.