Combo điện mặt trời + bình nước nóng: tiết kiệm kép

Ý tưởng chính: coi bình nước nóng là “pin nhiệt”. Chỉ cần hẹn giờ cho bình chạy 10:00–14:00, bạn đẩy một mảng tải lớn sang ban ngày → % dùng điện ban ngày tăng thêm 10–15% tuỳ nhà, hoá đơn giảm thấy rõ.

1) Vì sao nước nóng là “pin nhiệt”?

• Bình 2–3 kW, mỗi ngày chạy 1–2 giờ đã đủ cho 3–5 người → tương đương 2–4 kWh/ngày.

• Nếu chạy vào buổi trưa, phần kWh này ăn trọn điện mặt trời thay vì lấy từ lưới.

• Nước nóng lưu trong bình (50–80°C) nên xài tối vẫn ấm → giống như trữ năng lượng dưới dạng nhiệt.

2) Tác động thực tế (ví dụ dễ hiểu)

• Hoá đơn 500 kWh/tháng: nếu đẩy 3 kWh/ngày sang trưa ⇒ ~90 kWh/tháng ban ngày thêm vào, tức +18% tải ban ngày. Với nhiều nhà, mức tăng thực tế 10–15% là khả thi.

Kịch bản chuẩn Miền Nam (PSH 4.5h, PR 0.75, giá 2.500 đ/kWh)

• 70% ban ngày: tải ban ngày = 500×70% = 350 kWh/tháng.
  Size bám tải = 350 / (4.5×30×0.75) ≈ 3.46 kWp → tiết kiệm/năm ≈ 10,5 triệu.

• 85% ban ngày (đẩy nước nóng về trưa): tải ban ngày = 425 kWh/tháng.
  Size bám tải = 425 / (4.5×30×0.75) ≈ 4.20 kWp → tiết kiệm/năm ≈ 12,75 triệu.

Lưu ý: theo cách tính đang dùng rộng rãi, payback tương đương vì CAPEX và tiết kiệm cùng tăng theo kWh; nhưng tổng tiền tiết kiệm/năm lớn hơn và độ phủ tải cao hơn.

Mở tool sẵn tham số để tự thử:

• 70% ban ngày: Tính 70% ban ngày

• 85% ban ngày: Tính 85% ban ngày

3) Chọn giải pháp nước nóng phù hợp

A) Bình nước nóng điện trở (phổ biến nhất)

• Công suất 1.5–3.0 kW, bình 30–80 L.

• Ưu: rẻ, dễ hẹn giờ, sẵn linh kiện.

• Nhược: tốn điện hơn so với bơm nhiệt.

• Thiết lập khuyến nghị:

  • Hẹn giờ 10:30–14:30, nhiệt độ 50–55°C (dùng van trộn chống bỏng nếu lên 60°C).

  • Mạch riêng: CB 20 A, dây ≥2.5 mm², RCCB 30 mA chống giật.

  • Không dùng ổ cắm wifi 10 A cho bình 2–3 kW; nếu muốn điều khiển, dùng contactor 25 A + công tắc thông minh điều khiển cuộn hút.

B) Bình nước nóng bơm nhiệt (Heat Pump Water Heater)

• COP 2.5–3.5: 1 kWh điện tạo 2.5–3.5 kWh nhiệt → giảm 60–70% kWh cho nước nóng.

• Ưu: cực kỳ tiết kiệm, chạy êm, hẹn giờ tốt.

• Nhược: giá cao hơn, cần chỗ thoáng gió (đặt ngoài ban công/giếng trời).

• Cài đặt: hẹn giờ 10:00–14:00, nhiệt 50–55°C, vệ sinh lọc gió tháng/lần.

C) Bình năng lượng mặt trời (ống chân không/tấm phẳng)

• Dùng nhiệt mặt trời trực tiếp, gần như 0 kWh điện cho nước nóng.

• Ưu: tiền điện giảm mạnh; an toàn, bền.

• Nhược: cần đường ống & vị trí mái phù hợp; ngày mưa kéo dài cần điện trở phụ.

• Kết hợp PV: vẫn tốt vì tổng kWh điện giảm; nếu đang dùng máy bơm tuần hoàn, hẹn giờ hoạt động khung 10–14h.

4) Checklist cài hẹn giờ (5 phút là xong)

1. Chọn giờ bắt đầu 10:30, kết thúc 13:30–14:30 (tuỳ dung tích và số người).

2. Đặt nhiệt độ 50–55°C (60°C nếu có van trộn).

3. Mỗi thứ Bảy bật thêm 30–60 phút để “sạc” đầy trước cuối tuần.

4. Gắn nhãn cảnh báo trên bình: Không tắt hẹn giờ – Xem lịch dùng PV.

5. Ghi lại ngày cài đặt để sau 2 tuần so sánh hoá đơn.

5) An toàn – bảo trì (rất quan trọng)

• Bình điện: RCCB 30 mA, CB đúng cỡ, dây ≥2.5 mm²; kiểm tra tiếp đất.

• Xả cặn & kiểm tra thanh anode 6–12 tháng/lần (nước cứng).

• Bình bơm nhiệt: vệ sinh lọc gió, giữ chỗ đặt thoáng.

• Bình NLMT: xả khí/nước đầu mùa nắng, kiểm tra ống thu – gioăng – đường ống, pha van trộn để tránh bỏng.

6) Câu hỏi nhanh

Hẹn giờ bao lâu là đủ?
Gia đình 4 người: bình 50–80 L, 1–1.5 giờ với bình điện 2–3 kW; 0.5–1 giờ với bơm nhiệt (tuỳ nhiệt đặt).

Tắm tối có còn ấm?
Có, vì nước nóng trữ trong bình; nên chọn bình dung tích ≥50 L cho 2–3 người, ≥80 L cho 4–5 người.

Có nên bật suốt ngày?
Không. Nên chỉ bật khung 10–14h để tận dụng PV và giảm thất thoát nhiệt.